تعمیر pH متر و الکترود آزمایشگاهی

در دنیای آزمایشگاهی، اندازه‌گیری دقیق pH (اسیدی یا بازی بودن یک محلول) یکی از مهم‌ترین پارامترهاست. دستگاه pH متر آزمایشگاهی و الکترودهای آن نقشی اساسی در کنترل کیفیت، انجام واکنش‌های شیمیایی، تحقیقات زیستی و کاربردهای پزشکی دارند. خرابی این دستگاه به معنی اختلال در روند اندازه‌گیری، نتایج اشتباه و احتمالاً از بین رفتن زمان و هزینه است.

در این مقاله، به‌صورت جامع به موضوع تعمیر pH متر، بررسی مشکلات رایج، نگهداری صحیح، تعمیر الکترود آزمایشگاهی، روش‌های عیب‌یابی، برندهای مختلف و نکات تخصصی می‌پردازیم.

مجموعه کارنو سرویس با سال‌ها تجربه در تعمیر تجهیزات آزمایشگاهی، آماده ارائه خدمات تخصصی در زمینه تعمیر pHمتر و تعمیر الکترود آزمایشگاهی با استفاده از تجهیزات استاندارد، کالیبراسیون دقیق و گارانتی معتبر در سراسر کشور است.

pHمتر آزمایشگاهی چیست و چه کاربردی دارد؟

دستگاه pHمتر یک ابزار الکترونیکی برای اندازه‌گیری میزان اسیدی یا بازی بودن محلول‌ها است. این دستگاه با کمک یک الکترود شیشه‌ای و محلول مرجع، ولتاژ بین نمونه و الکترود را اندازه‌گیری کرده و آن را به عدد pH تبدیل می‌کند.

کاربردهای pHمتر:

• صنایع غذایی (کنترل کیفیت محصولات)

• صنایع دارویی و بهداشتی

• آزمایشگاه‌های تحقیقاتی شیمی و زیست‌شناسی

• تصفیه آب و فاضلاب

• محیط زیست و کشاورزی

اهمیت تعمیر pH متر آزمایشگاهی و الکترود آن

خرابی pHمتر یا الکترود آن می‌تواند به اشتباه در اندازه‌گیری، خطا در پژوهش، خرابی محصولات صنعتی و حتی آسیب به تجهیزات دیگر منجر شود. همچنین، بسیاری از pHمترها قیمت بالایی دارند و تعویض آن‌ها در صورت امکان تعمیر، توجیه اقتصادی ندارد.

دلایل اهمیت تعمیر pH متر و تعمیر الکترود آزمایشگاهی:

• اطمینان از دقت نتایج آزمایش

• جلوگیری از خطاهای تحلیل در صنایع حساس

• کاهش هزینه‌های خرید مجدد دستگاه

• افزایش عمر مفید تجهیزات

• حفظ ایمنی در آزمایش‌های شیمیایی خطرناک

اجزای اصلی pHمتر و نقش آن‌ها در تعمیرات

1. نمایشگر دیجیتال یا آنالوگ

نشان‌دهنده مقدار pH اندازه‌گیری‌شده

2. الکترود شیشه‌ای

مهم‌ترین بخش دستگاه که با محلول در تماس مستقیم است

3. محلول مرجع

برای مقایسه ولتاژ، معمولاً شامل KCl یا مواد مشابه

4. کابل رابط

اتصال بین الکترود و واحد خوانش

5. مدار الکترونیکی داخلی

برای تبدیل سیگنال و پردازش داده‌ها

رایج‌ترین مشکلات نیازمند تعمیر pH متر آزمایشگاهی

۱. نمایش عدد نادرست یا پرش در اعداد

علت احتمالی: خراب بودن الکترود، قطع بودن کابل، نیاز به کالیبراسیون

۲. عدم نمایش عدد یا روشن نشدن دستگاه

علت: مشکل در منبع تغذیه، باتری، مدار داخلی

۳. کندی در واکنش الکترود

علت: آلودگی، رسوب یا خشک شدن محلول داخلی

۴. خطای CAL یا ERR روی نمایشگر

علت: خرابی در مدار کالیبراسیون یا تخلیه باتری

۵. خوردگی سر الکترود

علت: تماس با اسید یا قلیای قوی، عدم نگهداری مناسب

مراحل تخصصی تعمیر pH متر آزمایشگاهی

۱. عیب‌یابی دقیق

• تست الکترود با محلول بافر

• بررسی اتصال کابل‌ها

• تست ولتاژ دستگاه

• بررسی وضعیت صفحه‌نمایش و برد اصلی

۲. تعمیر یا تعویض قطعات

• تعویض الکترود خراب یا شیشه شکسته

• تعمیر مدار داخلی

• رفع لحیم‌سرد یا اتصال معیوب

• تعویض باتری یا منابع تغذیه

۳. کالیبراسیون مجدد

پس از هر تعمیر pH متر باید با محلول‌های بافر استاندارد ۴، ۷ و ۱۰ کالیبره شود. این فرآیند برای صحت عملکرد دستگاه بسیار مهم است.

۴. تست نهایی

• اندازه‌گیری pH چند محلول استاندارد

• مقایسه با pH شناخته‌شده آن‌ها

• ثبت دقت اندازه‌گیری و صحت دستگاه

تعمیر الکترود آزمایشگاهی | قلب عملکرد pH متر

الکترود، حساس‌ترین بخش هر pH متر است. این جزء ظریف شیشه‌ای، در تماس مستقیم با محلول قرار می‌گیرد و هرگونه آلودگی، خشکی یا آسیب می‌تواند باعث اختلال در عملکرد دستگاه شود. در بسیاری از موارد، آنچه تصور می‌شود خرابی pH متر است، در واقع ناشی از خرابی یا آلودگی الکترود آزمایشگاهی است.

شایع‌ترین دلایل خرابی الکترود:

• خشک شدن محلول داخلی الکترود

• آلودگی سر الکترود با پروتئین، چربی یا مواد شیمیایی

• شکستگی الکترود شیشه‌ای

• خوردگی کابل اتصال

• کاهش عمر الکترود پس از استفاده طولانی‌مدت (معمولاً بالای یک سال)

روش‌های تعمیر الکترود آزمایشگاهی:

1. شست‌وشوی کامل با آب مقطر و در صورت نیاز با محلول پاک‌کننده الکترود

2. قرار دادن در محلول نگهدارنده KCl برای بازسازی عملکرد

3. بررسی اتصال کابل و سوکت BNC

4. تعمیر یا تعویض سنسور در مدل‌های خاص قابل سرویس

5. در نهایت، تعویض الکترود در صورت خرابی غیرقابل‌برگشت

نگهداری پیشگیرانه برای کاهش نیاز به تعمیر pH متر

برای افزایش عمر مفید دستگاه و کاهش دفعات نیاز به تعمیر pH متر آزمایشگاهی، رعایت نکات نگهداری حیاتی است:

اقدامات پیشنهادی:

• الکترود را همیشه در محلول نگهدارنده مرطوب نگه دارید

• از قرار دادن آن در آب مقطر برای طولانی‌مدت خودداری کنید

• پس از هر اندازه‌گیری، الکترود را با آب مقطر بشویید

• کالیبراسیون pHمتر را به‌طور منظم با محلول‌های بافر استاندارد انجام دهید

• باتری‌ها را هر چند ماه بررسی و تعویض کنید (در مدل‌های پرتابل)

بررسی برندهای رایج pHمتر آزمایشگاهی و تفاوت در تعمیرات

تعمیر pH متر آزمایشگاهی Hanna

• رایج در ایران

• دارای دکمه‌های کالیبراسیون و خوانش دیجیتال

• امکان تعویض آسان الکترود

تعمیر pH متر آزمایشگاهی Metrohm

• دقیق و پیشرفته

• نیاز به کالیبراسیون سه‌نقطه‌ای

• حساس به نویزهای الکتریکی

تعمیر pH متر Thermo Scientific

• مدل‌های رومیزی با دقت بالا

• تعویض الکترود پیچیده‌تر است

• نیاز به تجهیزات مخصوص کالیبراسیون

تعمیر pH متر چینی یا ایرانی

• در دسترس بودن قطعات

• قابل تعمیر در اغلب موارد

• تنوع زیاد در طراحی داخلی

سوالات متداول درباره تعمیر pH متر و الکترود آزمایشگاهی

❓ هر چند وقت یک‌بار باید الکترود pH متر تعویض شود؟

الکترودها معمولاً بین ۶ ماه تا ۱۸ ماه عمر دارند. در صورت کاهش دقت، واکنش کند یا نوسان عدد، تعویض الزامی است.

❓ آیا می‌توان الکترود خشک‌شده را بازیابی کرد؟

در برخی موارد بله. با قرار دادن در محلول مخصوص احیا الکترود یا محلول KCl ممکن است عملکرد آن بازگردد.

❓ تفاوت کالیبراسیون یک‌نقطه‌ای و سه‌نقطه‌ای چیست؟

در کالیبراسیون یک‌نقطه‌ای، تنها یک بافر (مثلاً ۷) استفاده می‌شود. در کالیبراسیون سه‌نقطه‌ای، بافرهای ۴، ۷ و ۱۰ استفاده می‌شود که دقت بالاتری به همراه دارد.

❓ آیا تعمیر pHمتر بهتر از خرید دستگاه جدید است؟

اگر دستگاه کیفیت خوبی دارد و الکترود یا قطعات آن قابل‌تعمیر هستند، معمولاً تعمیر بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر از خرید دستگاه جدید است.

هزینه تعمیر pH متر و تعمیر الکترود آزمایشگاهی

هزینه تعمیرات بستگی به مدل دستگاه، نوع خرابی و لوازم مورد نیاز دارد.

مناطق تحت پوشش خدمات تعمیر pH متر آزمایشگاهی

برای رفاه بیشتر مراکز علمی، آموزشی و صنعتی، خدمات تعمیر pH متر و تعمیر الکترود آزمایشگاهی در اکثر نقاط کشور به‌صورت حضوری یا ارسال به کارگاه مرکزی انجام می‌شود.

• تعمیر pH متر آزمایشگاهی در تهران

• خدمات تعمیر الکترود آزمایشگاهی در کرج، مشهد، اصفهان، تبریز، شیراز

• پشتیبانی از دانشگاه‌ها، کارخانه‌ها، مراکز داروسازی و آزمایشگاه‌های خصوصی

• ارسال دستگاه از سراسر ایران با پست یا تیپاکس به مرکز تعمیر تخصصی

جمع‌بندی

دستگاه pHمتر و الکترود آن از حیاتی‌ترین ابزارهای هر آزمایشگاه هستند. خرابی این دستگاه می‌تواند منجر به نتایج نادرست و آسیب‌های علمی و مالی شود. با تعمیر pHمتر آزمایشگاهی به‌صورت اصولی، تعمیر الکترود آزمایشگاهی با دقت بالا، و انجام کالیبراسیون‌های دوره‌ای می‌توان دقت، عمر و کارایی دستگاه را تضمین کرد.

مجموعه کارنو سرویس با سال‌ها تجربه در تعمیر تجهیزات دقیق آزمایشگاهی، آماده ارائه خدمات تخصصی در زمینه تعمیر pHمتر و تعمیر الکترود آزمایشگاهی با استفاده از تجهیزات استاندارد، کالیبراسیون دقیق و گارانتی معتبر در سراسر کشور است.