تعمیر هماتولوژی آنالایزر آزمایشگاهی

هماتولوژی آنالایزر یکی از حیاتی‌ترین تجهیزات آزمایشگاهی در بخش تشخیص طبی است. این دستگاه با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته مانند امپدانس الکتریکی، پراکندگی نوری، فلورسانس و لیزر، به آنالیز سلول‌های خونی می‌پردازد. پارامترهایی مثل تعداد گلبول‌های قرمز و سفید، هموگلوبین، هماتوکریت، MCV، MCH، RDW و… توسط این دستگاه اندازه‌گیری می‌شوند.

خرابی این دستگاه می‌تواند باعث وقفه در خدمات درمانی، تأخیر در تشخیص بیماری‌های خونی، و بروز خطاهای جدی در گزارش‌های آزمایشگاهی شود. از همین رو، تعمیر هماتولوژی آنالایزر آزمایشگاهی اهمیت ویژه‌ای دارد.

کارنو سرویس به عنوان یکی از مراکز تخصصی تعمیر تجهیزات آزمایشگاهی، خدمات کامل تعمیر و کالیبراسیون هماتولوژی آنالایزر را در مدل‌ها و برندهای مختلف ارائه می‌دهد. برای دریافت خدمات تخصصی و مشاوره، با شماره 02152945 تماس بگیرید.

تعمیر هماتولوژی آنالایزر آزمایشگاهی یکی از تخصصی‌ترین شاخه‌های تعمیر تجهیزات آزمایشگاهی پزشکی به‌شمار می‌رود. دستگاه‌های هماتولوژی آنالایزر نقش حیاتی در تحلیل پارامترهای خون مانند RBC، WBC، هموگلوبین و پلاکت دارند و هرگونه اختلال در عملکرد آن‌ها، موجب تأخیر در فرآیند تشخیص و درمان بیماران خواهد شد. به همین دلیل، تعمیر هماتولوژی آنالایزر آزمایشگاهی باید با دقت، ابزار حرفه‌ای و دانش فنی بالا انجام گیرد. در این مقاله، به بررسی کامل روند عیب‌یابی، باز و بسته کردن، کالیبراسیون و رفع خطاهای رایج در تعمیر هماتولوژی آنالایزر آزمایشگاهی خواهیم پرداخت و نکاتی ارزشمند برای نگهداری پیشگیرانه این تجهیزات حیاتی ارائه می‌دهیم.

✅ آشنایی کلی با هماتولوژی آنالایزر

🔸 هماتولوژی آنالایزر چیست؟

یک دستگاه تشخیصی خودکار است که به آنالیز کمی و کیفی سلول‌های خونی در نمونه خون می‌پردازد. این دستگاه معمولاً بخشی از آزمایش‌های CBC (شمارش کامل خون) را انجام می‌دهد.

🔸 اجزای اصلی دستگاه:

✅ دسته‌بندی دستگاه‌ها بر اساس نوع شمارش

✅ برندهای رایج در ایران

• Mindray BC-3000, BC-5800

• Sysmex KX-21N, XT-1800i, XP-300

• Nihon Kohden MEK-7300

• Diatron Abacus

• Drew Hemavet

• Swelab Alfa

✅ فرآیند کامل اندازه‌گیری در دستگاه‌های هماتولوژی

1. نمونه‌گیری
   با مکش خودکار خون توسط سوزن، مقدار مشخصی از نمونه وارد مسیر تحلیل می‌شود.

2. رقیق‌سازی و اختلاط
   با استفاده از دایلوئنت و لیز کننده (Lyse)، سلول‌ها آماده آنالیز می‌شوند.

3. عبور از کانال شمارش
   هر سلول از کانال باریک عبور می‌کند و باعث تغییر در مقاومت یا الگوی نوری می‌شود.

4. تحلیل سیگنال‌ها
   دستگاه با پردازش اطلاعات دریافتی، نوع سلول را تشخیص می‌دهد.

5. ثبت و نمایش نتایج
   اطلاعات به صورت جدولی و گرافیکی نمایش داده شده و ذخیره می‌شوند.

✅ رایج‌ترین خطاهای هماتولوژی آنالایزر و دلایل آن‌ها

در دستگاه‌های مختلف هماتولوژی آنالایزر، کدهای خطا (Error Codes) معمولاً روی نمایشگر ظاهر می‌شوند. شناخت علت این ارورها نخستین گام در مسیر عیب‌یابی است.

✅ مراحل کامل عیب‌یابی و تعمیر هماتولوژی آنالایزر آزمایشگاهی

1. بررسی خطاهای ظاهرشده و مستندات فنی

• خواندن دقیق کد خطا

• بررسی لاگ‌های اخیر

• رجوع به دفترچه تعمیراتی (Service Manual)

2. تست بخش‌های مکانیکی

• بررسی وضعیت پمپ و فشار خروجی با مانومتر

• کنترل سوزن مکش برای انسداد یا شکستگی

• چک کردن وضعیت شلنگ‌ها، اتصالات، گیره‌ها

3. تست بخش‌های الکترونیکی

• بررسی سلامت برد اصلی با ولت‌متر

• چک کردن رله‌های فرمان و تغذیه سنسورها

• تست عملکرد سنسورهای فشار، دما و تشخیص نمونه

4. بررسی نرم‌افزار و فریم‌ورک

• ریست تنظیمات کارخانه (Factory Reset)

• آپدیت Firmware در مدل‌های دارای USB

• بررسی اتصالات به LIS یا رایانه مرکزی

✅ مراحل باز و بسته کردن دستگاه برای تعمیر هماتولوژی آنالایزر آزمایشگاهی

توجه: این کار باید فقط توسط تکنسین مجرب انجام شود

گام‌های باز کردن ایمن:

1. قطع برق و جدا کردن همه اتصالات

2. تخلیه کامل محلول‌ها و خاموش کردن ماژول خلأ

3. باز کردن پنل پشتی با پیچ‌گوشتی مخصوص

4. جدا کردن بردها با رعایت ایمنی الکترواستاتیکی

5. خارج کردن سوزن و ماژول مکش برای تعمیر

گام‌های اسمبل مجدد:

• نصب مجدد پمپ و اطمینان از چفت بودن

• اتصال دقیق شلنگ‌ها و اورینگ‌ها

• بستن بدنه و تست نهایی به کمک کنترل کیفی

✅ آموزش کالیبراسیون و کنترل کیفی هماتولوژی آنالایزر

ابزارهای مورد نیاز:

• مواد کنترل کیفی (Control Level 1, 2, 3)

• فیلترها یا سلول‌های کالیبراسیون

• نرم‌افزار اختصاصی QC

مراحل کالیبراسیون:

1. اجرای کالیبراسیون پایه با محلول کنترل

2. وارد کردن مقادیر هدف در سیستم نرم‌افزاری

3. تنظیم Offset در صورت نیاز

4. تست مجدد با کوفیشنت CV و SD

کنترل کیفیت روزانه:

• انجام تست کنترل با سطوح مختلف

• بررسی پذیرش یا رد نتایج طبق نمودار Levey-Jennings

• ثبت نتایج در لاگ QC

✅ نگهداری پیشگیرانه (Preventive Maintenance)

دوره زمانی	اقدامات پیشنهادی
روزانه	شستشوی مسیر با سایلنت رینس، بررسی ظاهر دستگاه
هفتگی	تمیز کردن سوزن با ابزار مخصوص
ماهانه	تعویض فیلتر هوا و بررسی کابل‌ها
فصلی	تست پمپ‌ها، فشار و نشت
سالانه	تعویض اورینگ‌ها، کالیبراسیون کامل، فریم‌ورک آپدیت

✅ ساختار داخلی پیشرفته دستگاه‌های 5 پارت و بالاتر

در دستگاه‌های هماتولوژی آنالایزر 5 پارت، تفکیک WBC به پنج دسته نیاز به دقت بسیار بالا در تشخیص نوری و واکنش‌های لیزری دارد. بنابراین، سیستم نوری و تشخیص نهایی شامل موارد زیر است:

1. سیستم لیزر (Flow Cytometry or Optical Detection)

2. فلورسانس مارکرها (Fluorescent Dyes)

3. دتکتور نوری چندکاناله

4. فتومولتی‌پلایر یا سنسور CCD

5. سیستم تنظیم و فکوس نور

---

✅ مشکلات رایج در سیستم نوری

ایراد	علت احتمالی	روش تعمیر
تفکیک اشتباه سلول‌ها	خرابی در ماژول اپتیک	تمیزکاری یا تعویض سنسور
ارور نوری یا Optical Error	تنظیم نبودن لیزر یا نقص در آینه‌ها	بررسی زاویه فکوس
نویز در تشخیص	نوسان منبع نور یا آلودگی نوری	ایزولاسیون محیط نوری
تغییر مکرر در نتایج Neut, Lymph	خرابی الگوریتم نرم‌افزار یا افت توان لیزر	بررسی برد کنترل نوری

---

✅ باز کردن ماژول نوری به‌صورت تخصصی

توجه: تنها تعمیرکار حرفه‌ای با دانش اپتیک و الکترونیک پیشرفته باید این کار را انجام دهد.

مراحل:

1. قطع کامل برق و تخلیه لیزر

2. باز کردن محافظ نوری و جلوگیری از نفوذ گرد و غبار

3. تست عملکرد سنسور CCD با ابزار تست اختصاصی

4. بررسی مسیر نور با کاغذ نوری یا لام نوری

5. بررسی و تست سیستم دمنده خنک‌کننده لیزر

---

✅ کالیبراسیون ماژول نوری

برای کالیبراسیون نوری از موارد زیر استفاده می‌شود:

• ذرات کالیبراسیون (Calibration Beads)

• فیلترهای جذب استاندارد

• جداول LUT برای تنظیم تفکیک WBC

کالیبراسیون باید با نرم‌افزار اصلی برند و توسط تکنسین مجاز انجام شود.

✅ نکات ایمنی در تعمیر هماتولوژی آنالایزر آزمایشگاهی

• استفاده از دستکش و ماسک هنگام کار با Lyse

• جلوگیری از ورود خون یا محلول به مدار الکترونیک

• تهویه مناسب در محیط تعمیر

• استفاده از پایه ضد لغزش برای دستگاه

✅ اجزای الکترونیکی حیاتی در هماتولوژی آنالایزر

1. برد تغذیه (Power Supply)

2. برد کنترل مرکزی (Main Board)

3. برد کنترل پمپ‌ها و ماژول‌های مکش

4. برد کنترل سیستم نوری

5. درگاه‌های USB، LAN، RS232 برای ارتباط با LIS

✅ ایرادات رایج بردها و علائم آن‌ها

✅ تست و تعمیر بردها

• بررسی خازن‌ها و مقاومت‌های متورم

• تست آی‌سی‌های فرمان با Logic Analyzer

• لحیم‌کاری مجدد اتصالات یا تعویض چیپ آسیب‌دیده

• فلش مجدد Firmware (در مدل‌های جدید)

✅ اتصال به نرم‌افزار LIS یا HIS

ارتباط صحیح با نرم‌افزارهای LIS باعث ذخیره، تحلیل و ارسال نتایج دقیق‌تر می‌شود. مشکلات رایج:

• عدم اتصال COM Port

• ناسازگاری Baud Rate

• ارور در ارسال داده‌ها (Send Failed)

راهکار:

• بررسی شماره COM صحیح در Device Manager

• تنظیم Baud مطابق دفترچه فنی

• تست انتقال دیتا با HyperTerminal

✅ آموزش اپراتور برای جلوگیری از خرابی مجدد

✅ تجربیات واقعی از تعمیر هماتولوژی آنالایزر آزمایشگاهی در برندهای مختلف در ایران

برند Sysmex XP-300:

• مشکل رایج: ارور Lyse – ناشی از شلنگ سوراخ یا لایس مانده در مسیر

• راهکار: تعویض شلنگ و تمیزکاری مسیر Lyse

برند Mindray BC-3000:

• مشکل رایج: خطا در شمارش RBC – علت: فشار ضعیف پمپ

• راهکار: کالیبراسیون فشار و تعویض اورینگ پمپ

برند Nihon Kohden MEK-7300:

• مشکل رایج: درب باز گزارش می‌شود – علت: خرابی سنسور مغناطیسی درب

• راهکار: تعویض سنسور Reed Switch

در صورت خرابی هماتولوژی آنالایزر خود، می‌توانید با کارنو سرویس تماس بگیرید تا تکنسین‌های مجرب ما در محل یا در کارگاه تخصصی، اقدام به عیب‌یابی و تعمیر هماتولوژی آنالایزر آزمایشگاهی نمایند. تماس با ما: 02152945